Παραγραφή χρεών προς το Δημόσιο

Του Άρη Ι. Τάτση.


Ο γενικός κανόνας παραγραφής χρεών προς το δημόσιο είναι τα πέντε χρόνια από το τέλος της χρονιάς κατά την οποία βεβαιώθηκαν. Υπάρχουν και ειδικότερες περιπτώσεις με μακρότερους χρόνους παραγραφής. Δε χρειάζεται να παιδευτείτε για να κατανοήσετε τη διαφορά ανάμεσα στην ευρεία και τη στενή έννοια της βεβαίωσης χρέους. Πρακτικά θεωρήστε ως έναρξη της προθεσμίας την ημερομηνία που αναφέρεται στη σχετική στήλη του τάξις (taxis) δίπλα στην οφειλή σας. Αν λοιπόν σας βεβαιωθεί ένα χρέος σήμερα (5-3-2022), ο κανόνας είναι ότι θα είναι παραγεγραμμένο την 1-1-2028.


Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ο νόμος προβλέπει την αναστολή και τη διακοπή της παραγραφής.


Κατά την αναστολή ο χρόνος της παραγραφής απλά δε μετράει για τη συμπλήρωσή της και μόλις παύσει η αναστολή συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε. Παράδειγμα: κατά τα κλεισίματα του κορωνοϊού (lockdowns) η προθεσμία αυτή όπως και οι άλλες μπήκαν σε αναστολή. Κάποιες φορές ο νόμος ορίζει αναστολή της παραγραφής αυτής χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένο λόγο.


Διακοπή σημαίνει ότι ο χρόνος που πέρασε “μηδενίζει” και ξεκινάει από την αρχή. Παράδειγμα: η εφορία σας κάνει κατάσχεση. Αν μέχρι την κατάσχεση δεν είχε συμπληρωθεί ο χρόνος παραγραφής, τότε αυτός είναι σαν να μην πέρασε κι από την επομένη της κατάσχεσης αρχίζει και πάλι να τρέχει η προθεσμία.


Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι χρειάζεστε δικηγόρο για να σας “μετρήσει” την προθεσμία αυτή. Κι αν δεν έχετε όλα τα χαρτιά, γιατί πέρασε καιρός και δεν ξέρετε που τα βάλατε μην πονοκεφαλάτε. Τα κρίσιμα έγγραφα τα έχει το δικαστικό της εφορίας σας και σας τα δίνει άμεσα με μια απλή αίτηση.


Καθώς όμως είστε μέσα στη σκοτούρα σας από το πρόβλημα αυτό, πολλοί από εσάς για πολύ καιρό κυριολεκτικά φέρνετε σβούρα γύρω από τον εαυτό σας και προσπαθείτε να βρείτε μια λύση ζητώντας συμβουλές από κάθε σχετικό και άσχετο. Στο πλαίσιο αυτό αμελείτε να συμβουλευτείτε δικηγόρο κυρίως φοβούμενοι το κόστος της προσφυγής στη Δικαιοσύνη. Κακώς. Κάκιστα.


Πρώτιστο καθήκον του δικηγόρου στην περίπτωση αυτή είναι να μελετήσει την υπόθεσή σας και να σας πει αν έχει νόημα να την επιδιώξετε δικαστικά, αυτό που λαϊκά το λέτε “αν έχει ψωμί η υπόθεση”. Στο πλαίσιο αυτό προφανέστατα ένας από τους πρώτους ελέγχους είναι και η πιθανότητα παραγραφής. Ε, δε θα σας “πάρει την ψυχή” γι’ αυτό. Αν έχει νόημα να κινηθείτε δικαστικά, και βέβαια θα μετρήσετε και το σχετικό κόστος. Θα μετρήσετε τι θα ξοδέψετε στα σίγουρα και τι είναι πιθανό να κερδίσετε. Τόσο απλά.


Στο σημείο αυτό ειδικά όσοι από εσάς έχετε παλιά χρέη προς το δημόσιο εύλογα απορείτε γιατί δε σας διαγράφονται αυτόματα από την εφορία. Η απάντηση είναι απλή. Ο νόμος ορίζει ότι απαιτείται δικαστική απόφαση για τη διαπίστωση της παραγραφής. Ξέρω, ξέρω τι σκέφτεστε οι περισσότεροι. Ότι ο νόμος έστειλε μεροκάματο στους δικηγόρους. Αν δείτε όμως τι σπαζοκεφαλιά είναι ο υπολογισμός των αναστολών και των διακοπών της παραγραφής, θα καταλάβετε ότι ο νομοθέτης δε μπορούσε να αναθέσει κάτι τόσο σοβαρό (κάποιες φορές τα ποσά είναι πολύ μεγάλα) σε έναν απλό υπάλληλο. Το ανέθεσε σε δικαστές, οι οποίοι περιβάλλονται με ιδιαίτερο κύρος και έχουν αυξημένα εχέγγυα ορθοκρισίας.


Αν πληρώσετε χρέη που έχουν υποκύψει σε παραγραφή, αυτά δε μπορείτε να τα ζητήσετε πίσω. “Μετά την απομάκρυνσιν εκ του ταμείου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται”. Τελεία και παύλα.


Δυστυχώς με την καθυστέρησή σας χάνετε προθεσμίες και δικαιώματα. Καλώς ή κακώς ο νομοθέτης θέλησε το αν θα προσβάλλετε στη Δικαιοσύνη μια απόφαση του κράτους που σας αδικεί να ξεκαθαρίζει σύντομα. Γι’ αυτό προβλέπει πολύ “σφιχτές” προθεσμίες.


Παράδειγμα: ο έφορος σας κατάσχει τον τραπεζικό λογααριασμό. Η προθεσμία να προσβάλετε δικαστικά το κατασχετήριο (να ασκήσετε ανακοπή) είναι 30 μέρες. Ο έφορος δεν σας κοινοποιεί το κατασχετήριο. Πρακτικά στέλνει μια ηλεκτρονική επιστολή (email) μόνο στην τράπεζα κι όχι σε σας. Συνεπώς η προθεσμία των 30 ημερών ξεκινάει από την πλήρη γνώση σας. Πιο απλά στην κατάσχεση αυτή δε σας έρχεται “μπουγιουρντί” από την εφορία, αλλά σίγουρα κάποια στιγμή σας έρχεται η “λυπητερή” από την τράπεζα. Όσο κι αν θέλετε να “ξεχειλώσετε” την προθεσμία αυτή, όσο κι αν θέλει ο δικαστής να δεχθεί τους ισχυρισμούς σας, καταλαβαίνετε καλά ότι βγαίνει και παραβγαίνει άκρη για το πότε μάθατε ότι η εφορία σας “τράβηξε” τα λεφτά από την τράπεζα.


Αναγκαία διευκρίνιση δεν είναι τόσο απλό ότι ο έφορος νομίμως δεν σας κοινοποιεί την κατάσχεση σε τραπεζικό λογαριασμό. Αντί λοιπόν να θεωρητικολογείτε για το κράτος δικαίου και να ξοδεύετε τα χρήματα σας στα δικαστήρια με αμφίβολο αποτέλεσμα, είναι πολύ πιο εύκολο απλά να μετρήσετε την προθεσμία παραγραφής μέσα στο μήνα που έχετε περιθώριο κι αν έχετε δίκιο απλά να πάτε στα Δικαστήρια για να το βρείτε. Αν το χρέος δεν έχει παραγραφεί απλά θα διερευνήσετε τις υπόλοιπες δυνατότητες που σας δίνει ο νόμος είτε δικαστικές είτε εξωδικαστικές (πχ ρύθμιση).


Παρεμπιπτόντως μιας και καταπιαστήκαμε με το αντικείμενο δεν πρόκειται να κρύψω την άποψή μου ότι προκαλεί εντελώς αχρείαστη αβεβαιότητα και συνιστά προφανή πληγή για το κράτος δικαίου το γεγονός ότι δεν προβλέπεται ρητά υποχρέωση του εφόρου να σας κοινοποιήσει το κατασχετήριο σε τραπεζικό λογαριασμό. Στην αντίστοιχη περίπτωση της χρηματικής διαφοράς μεταξύ ιδιωτών ο νόμος είναι εξαιρετικά απλός. Αυτός που κατάσχει τον τραπεζικό λογαριασμό σας υποχρεούται να σας κοινοποιήσει το κατασχετήριο μέσα σε 8 ημέρες από την κοινοποίηση στην τράπεζα. Αλλιώς το κατασχετήριο είναι άκυρο. Απλούστατο είναι να προστεθεί μια αντίστοιχη διάταξη και στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Δυο μέρες πάνω δυο μέρες κάτω δεν κάνουν διαφορά.


Αν χάσετε αυτές τις “σφιχτές” προθεσμίες, αν είστε τυχεροί, υπάρχουν κάποιες πιθανότητες να τις “ζωντανέψετε”. Αυτό θα το βρείτε με το δικηγόρο σας, που θα μελετήσει το φάκελό σας.


Ευελπιστώ ότι καταλαβαίνετε ότι στο πλαίσιο αυτό μόνο μια εισαγωγή στο θέμα μπορούσε να γίνει. Σκοπός μου ήταν απλά να σας δείξω ότι υπάρχει και το ενδεχόμενο της παραγραφής και πρέπει να εξεταστεί που του αξίζει.


Προσέχετε τον εαυτό σας και μην τον κακομεταχειρίζεστε.


Ο Άρης Τάτσης είναι δικηγόρος Άρτας (aristatsis.wordpress.com). Ειδικεύεται σε διαζύγια, τροχαία ατυχήματα και πτωχευτικό νόμο.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *